Humor en kunst worden door veel mensen met elkaar in verband gebracht, en door veel mensen juist weer niet. Veel individuen vinden dat humor en kunst niet bij elkaar passen. Anderen vinden dat humor en kunst juist niet zonder elkaar kunnen. Dit aangezien humor in elk element in onze samenleving opduikt, dus daardoor ook in kunst. Zelf ben ik ook van mening dat humor en kunst niet zonder elkaar kunnen. In dit betoog een aantal redenen waarom humor zo belangrijk is in kunst.
Humor schijnt licht in de duisternis
Humor en tragiek liggen heel dicht bij elkaar, maar tegelijkertijd ook weer ver van elkaar vandaan. Vraag je de gemiddelde persoon op straat of er overeenkomsten zijn tussen humor en tragiek, dan zal deze persoon je hoogstwaarschijnlijk het antwoord schuldig moeten blijven. Als je er echter iets dieper over nadenkt, dan kun je stellen dat humor niet kan bestaan zonder tragiek. Want zonder humor geen tragiek. Zonder tragiek geen humor. Veel filosofen hebben zich ook over de relatie tussen humor en tragiek gebogen. De beroemde filosoof Kierkegaard noemt het de contradictie. Humor en tragiek zijn altijd met elkaar in conflict, maar daardoor ook verbonden aan elkaar.
Dit klinkt natuurlijk heel ingewikkeld, dus laten we het uitleggen aan de hand van een voorbeeld. De volgende anekdote weergeeft hoe humor en tragiek met elkaar samen kunnen gaan. Een man heeft een bakkerij en verkoopt veel brood. Op een dag komt zijn moeder ineens binnen. Deze vraagt geld aan haar zoon, omdat ze geen eten kan kopen. Dit is enerzijds een tragisch situatie. De moeder heeft immers geen geld en moet dit aan haar zoon vragen. Veel mensen zullen gelijk erkennen dat het ook een humoristische situatie is. Want waarom zou je jouw zoon moeten vragen voor eten, terwijl deze zoon een bakker is? Deze tragische situatie heeft dus ook een vorm van paradoxale humor in zich. Hopelijk is nu iets duidelijker wat ik bedoel met de combinatie van humor en tragiek.
Humor en tragiek in kunst
In de kunst komt deze combinatie ook veelvuldig voor. Je hebt bijvoorbeeld absurdistische kunst. Absurdisme is enerzijds een humoristische stijlvorm. Ongetwijfeld heb je wel eens van absurdistische humor gehoord. Daarnaast is het echter ook een filosofische kunststroming met een bepaald perspectief op de wereld. Veel kunstwerken hebben deze absurdistische inslag. Er is dus geen enkele reden om op humor in kunst neer te kijken. Dit maakt de kunst niet per sé lager.